دلالت های نظریه اعتباریات برای تحول در علوم انسانی

Authors

حمید پارسانیا

حسن دانایی فرد

سیدابوالحسن حسینی

abstract

نظریۀ ادراکات اعتباری، از مهمترین زوایای فلسفۀ اسلامی است که ارائه نظام مند آن به ابداع علامه طباطبایی، صورت گرفت. اهمیت این نظریه در نظام فلسفی علامه طباطبایی آنقدر زیاد است که در اکثر قریب به اتفاق آثار ایشان، اشاره ای موجز یا مبسوط به آن شده است. این نظریه با تمایزی که میان ادراکات حقیقی و اعتباری قائل می شود، از یک سو علوم حقیقی را از گزند خطاهای معرفت شناسانه حفظ می کند و از دیگر سو خلأ تئوریکی که میان ذخائر غنی فلسفۀ اسلامی و علوم اجتماعی کاربردی شکل گرفته را پُر می نماید. از این رو، می تواند تأثیر عمیقی بر حوزه های گوناگون علوم انسانی و علوم اجتماعی بگذارد. پیوند اعتباریات با حقایق، از مهمترین اجزای این نظریه است که تمایز جدی آن با رویکردهای اثبات گرا و معناگرا را نشان می دهد. تبیینی که علامه در آثار گوناگون خود از این نظریه داشته اند، زمینه خوبی برای تحلیل و نقادی رویکردهای اثبات گرا و معناگرا فراهم می کند و بَستر تحول در علوم انسانی ـ بر اساس مبانی و مبادی حکمت اسلامی ـ را فراهم می آورد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اعتباریات و علوم انسانی از منظر علامه طباطبایی

از جمله مباحث مبنایی فلسفه علوم انسانی، تعیین ماهیت مفاهیم و گزاره‌هایی است که در نظریه‌های این علوم به کار می‌روند. ماهیت این مفاهیم و گزاره‌ها بستگی تامّ به ماهیت موضوع این علوم دارد. علامه طباطبایی، به عنوان یکی از بارزترین متفکران اسلامی، عملاً به نظریه‌پردازی در برخی مسائل علوم انسانی دست یازیده‌اند. مطالعه رویکرد ایشان در این نظریه‌پردازی‌ها، خصوصاً در تفسیر شریف المیزان و همچنین دقت در قرای...

full text

تبیین و تحلیل مبانی انسان شناسی اسلامی تحول در علوم انسانی و دلالت های تربیتی آن

پژوهش حاضر با هدف تبیین مبانی انسان شناسی اسلامی تحول در علوم انسانی و استخراج و استنتاج اصول تربیتی آن تدوین گردیده است . از آن جا که انسان در نگاه و اندیشه ی اسلامی دارای جایگاه ویژه و ممتازی است و از سوی دیگر موضوع و کانون مباحث در علوم انسانی ، انسان و مقولات مرتبط با او می باشد ؛ لازم است تا ضمن توجه جدی به این مسئله ، تأثیر آن بر هر یک از حوزه های مطرح در علوم انسانی مورد بررسی قرار گیرد ...

15 صفحه اول

راهبردشناسی دینی در تحول علوم انسانی

هدف: این نوشتار در صدد است با توجه به تعریف خود از دین و علم دینی، الگویی راهبردی ارائه دهد تا بتوان مجموعه ظرفیتهای دین را برای تحقق هدف مورد نظر؛ یعنی تحول در علوم انسانی به کار گرفت که این مهم در گرو تعریف و نگاه راهبردی به دین و تعامل آن با علم است. روش: روش تحقیق، پردازش و تحلیل داده‌ها و اطلاعات خامی است که به صورت کتابخانه‌ای و دیجیتالی گردآوری شده‌اند. یافته‌ها: دین بسان برنامه‌ای جامع ...

full text

نقش نظریه اعتباریات در جایگاه‌شناسی علم انسان‌شناسی

«انسان‌شناسی» واژه‌ای است که، به‌ ‌رغم فراگیر‌شدن استفاده از آن در مجامع علمی، هنوز نگاه روشنی در خصوص نحوه‌های دخالت آن در علوم انسانی وجود ندارد. در این نوشتار، به منظور نشان‌دادن مناسبات بین مباحث فلسفی و علوم انسانی و نشان‌دادن چگونگی دگرگونی علوم انسانی با ایجاد تغییر در مبانی فلسفی آن، به سراغ بخشی از انسان‌شناسی محمدحسین طباطبایی رفته‌ایم که در صدد بیان مقولات عقل عملی یا همان نظ...

full text

روش فلسفی ابن سینا، الگویی برای تحول در علوم انسانی

هدف ما در این مقاله این است که با ارائه یک الگوی تاریخی اولاًـ نشان دهیم تحول در علوم انسانی به گونه­ای که با ارزش­های اسلامی سازگار باشد، امکان­پذیر است؛ ثانیاًـ نشان دهیم برای نیل به چنین هدفی چه روشی باید اتخاذ شود و چه مراحلی باید طی شود. یکی از الگوهایی که می­توان در تحول علوم انسانی از آن استفاده کرد، روش ابن­سینا در مواجهه با فلسفه یونان و به طور خاص فلسفه ارسطویی است. ابن­سینا در مواجهه ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
اسلام و مطالعات اجتماعی

Publisher: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم

ISSN

volume 2

issue 5 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023